کتاب های زیادی در مورد کیم فیلبی نوشته شده است. در حقیقت ماجرای خیانت فیلبی و جاسوسی اش برای شوروی یکی از جذاب ترین پرونده های جاسوسی جهان است. کتاب موفق جان لوکاره ؛ پیله ور ، خیاط ، سرباز ، جاسوس که فیلم موفقی هم از روی آن ساخته شده است ؛ یکی از مهمترین رمانهایی است که بر اساس ماجرای فیلبی ساخته شده است .
کیم فیلبی برای اعتقاد راسخش به مرام کمونیسم بود که برای شوروی جاسوسی میکرد . طی سالهای متمادی و در جایگاههای مختلفی که در سازمانهای جاسوسی غرب در انگلستان و آمریکا قرار داشت. کتاب های مختلفی هم در این باره نوشته شده است، آنهایی که به فارسی هم ترجمه شده اند و من دیده ام عبارتند از همین کتابی که مطلب حاضر در مورد آن است ، کتاب نوشته خود کیم فیلبی که در شوروی آن را بعد از فرارش نوشته است ، با نام جنگ خاموش من که با ترجمه آرش طهماسبی توسط انتشارات فرهنگ جاوید منتشر شده است و کتاب 5 دوست کمبریجی من که یوری مودین نوشته و با ترجمه احمد کسایی پور در نشر کارنامه چاپ شده است.
کتاب یک جاسوس در میان دوستان با عنوان فرعی کیم فیلبی و خیانت بزرگ نوشته بن مک اینتایر و با ترجمه علی هادی است که توسط نشر کوله پشتی منتشر شده است.
یک کتاب جامع و کامل که از ابتدا به ماجرای فیلبی پرداخته و از تمام جهات به آن پرداخته است. همانطور که در پیشگفتار کتاب هم آمده است با مرور ماجرای فیلبی ، در حقیقت قسمت های مهمی از تاریخ جهان و جنگ سرد هم ورق می خورد ، به خصوص این که فیلبی مدت زیادی هم در خدمت بود در حقیقت ماجراها از جنگ جهانی دوم نشات می گیرند و تا 1962 که فیلبی فرار می کند را در بر میگیرند که زمان طولانی و پر حادثه ای است.
طبیعتا برای جاسوسانی که در خط دشمن کار می کنند بزرگترین کابوس پناهنده شدن کارمندان امنیتی با اطلاعاتی است که می توانند باعث لو رفتن آنها شوند. وسوسه زندگی پر زرق و برق در غرب همیشه تعدادی مقام امنیتی را در شوروی مجاب می کرد که با کیفی پر از اطلاعات محرمانه و احتمالا لیستی از جاسوسان شوروی در غرب به بلوک غرب پناهنده شوند . قسمت مهمی از کتاب بررسی این پناهندگان و اطلاعات آنها و نحوه برخورد فیلبی و کا گ ب با این ماجرا است.
یکی از جالبترین توصیف ها در مورد فیلبی را نویسنده کتاب هنگامی به کار می برد که فیلبی به ریاست بخش 4 در ام آی 6 میرسد برای حمله به تلاش های جاسوسی مسکو در خارج :
روباه دیگر فقط محافظ لانه مرغ نبود ، بلکه خودش داشت آن را می ساخت ، اداره می کرد ، قوت ها و ضعف هایش را ارزیابی می کرد و ساختار آینده اش را برنامه ریزی می کرد.
یکی از پست های جاسوسی کیم فیلبی که در کتاب به آن مفصل پرداخته شده است زندگی فیلبی در آمریکا است. فیلبی قرار بود مسئول حفظ ارتباط اطلاعاتی انگلستان و آمریکا باشد ، با سیا و اف بی آی در ارتباط باشد.
برای علاقه مندان به ژانر جاسوسی مسلما ماجرای کیم فیلبی ، یکی از حساس ترین هاست . اگر آنرا بدانیم بهتر میتوانیم فیلمها و سریالها و کتابهایی که به ژانر نفوذی در سیستم جاسوسی پرداخته است را درک کنیم .
داستان پایان ماجرای فیلبی و فرارش از بیروت به پشت دیوارهای کمونیسم هم ماجرای پیچیده ای است که هنوز روایات مختلفی از آن بگوش می رسد. به این مسئله هم در کتاب پرداخته شده است. از جمله این نظریه که سازمان جاسوسی انگلستان چشمش را بر فرار فیلبی بست ؟ (تا از ننگ دادرسی دوری کند).
از جان لوکاره در پایان کتاب نوشتار جالبی آمده که ماجرای فیلبی را تحلیل کرده است . در این نوشته لوکاره اذعان می کند هنگامی که به دعوت شورای نویسندگان شوروی به مسکو سفر کرده بود ، در سال 1987 ؛ دو سال پس از فرو ریختن دیوار برلین ، در محفلی یک از نویسندگان نزدیک به کا گ ب از لوکارزه دعوت می کند تا برای دیدار از یکی از دوستانش به منزل او برود و این دوست که بوده ؟ کیم فیلبی . البته لوکاره درخواست را رد می کند.
در مورد سرنوشت فیلبی در مسکو تا زمان مرگش در سال 1988 ، حرف و حدیث زیاد است که در کتاب به آن پرداخته شده است. ظاهرا فیلبی چندان به مسکو علاقه نداشت و عادات انگلیسیش ( چای را از انگلستان برایش وارد می کردند ) را نگه داشت . کا گ ب اعتقاد داشت او تا بن دندان انگلیسی باقی مانده است.
در کل کتاب جامع و کاملی است که به تمام جوانب پرداخته است از سرانجام فیلبی در مسکو و ماجراهای رمانتیک اش و زندگی دیگر جاسوس های هم زمان او که به مسکو فرار کردند ؛ مامورانی که از او به اشتباه دفاع کردند و زندگی شغلی خود را روی فیلبی قمار کردند.
مطالب مرتبط :