کتاب یادداشت های بغداد ؛ روز نوشته های زنی در جنگ و تبعید (1991-2003) نوشته نها الراضی ، با ترجمه مریم مومنی سال 1398 توسط نشر چشمه منتشر شده است.
در مورد عراق خیلی دوست داشتم بیشتر بدانم ، در مورد فرهنگ عربی ، چقدر منابع در این زمینه کم هستند و همانطور که مریم مومنی هم در مقدمه به آن اشاره می کند ، چقدر از این همسایه ای که با انها 8 سال جنگیده ایم کم می دانیم.
نها الراضی هنرمند و مجسه ساز عراقی است که روایت از پا در امدن شالوده جامعه عراق مابین حمله به کویت و در نتیجه جنگ اول خلیج فارس و سپس تحریم های فلج کننده سازمان ملل برضد عراق در سال 1991 تا سقوط دولت عراق در حمله آمریکا در سال 2003 را در کتاب یادداشت های بغداد روایت می کند.
کتاب کوبنده است ، چنان ویرانی عظیمی جامعه عراق را در بر می گیرد که به سادگی قابل توصیف نیست. نها الراضی ؛ در باغی در حومه بغداد ساکن است و روایت ها با بمباران بغداد و حمله آمریکا به کویت آغاز می شود . روایت مردم ، بیمار شدنشان ، علایقشان ، هنر ، مهاجرت گسترده قشر نخبه عراق ، آواره شدن عراقیها در میان کشورهای عربی اطراف همگی در خلال این خاطرات روایت می شوند.
خود نها الراضی ، به یمن ، لبنان و امارات و آمریکا سر میزند و روایت مهاجران عراقی هم در این میان دیده می شود. اتفاقا از میان این خاطرات خام ، شباهت هایی هم میان جامعه ایران و عراق به چشم می خورد.
مریم مومنی هنگام ترجمه کتاب ، خوشبختانه تلاش کرده با خانواده نها الراضی تماس برقرار کند و با چندتایی مصاحبه کرده که پیش زمینه خوبی از پشتوانه فرهنگی خانواده الراضی و خود نها و نقش آنها در شکل گیری فرهنگی هنر مدرن عراق به خانواده منتقل می کند.
قسمتی از کتاب که در فوریه 2001 نوشته شده است :
دو تا رئیس جمهور آمریکا را پشت سر گذاشتیم و این سومی است . خلاقیت ندارند ؟ نمی توانند هدف دیگری پیدا کنند ؟
پاول عراق را تهدید دائمی می خواند و بوش به آن می گوید پنیر سوئیسی (اشاره به گفته جرج دبلیو بوش که گفته بود تحریم هایی که به عراق تحمیل شد مثل پنیر سوئیسی چندان موثر نبودند.) کاش سوئیس از او شکایت می کرد. با تبلیغات شان دوباره دارند به صدام پروبال می دهند.
یا قسمتی دیگر از کتاب مربوط به سال 1995 در اوج تحریم های سازمان ملل :
صبح در هتل اینترکنتیننتال نشستم و به ماجرای خلدون گوش دادم . یکی از دوستانش رفته قصابی که گوشت بخرد ، دیده مردی پشت دخل خیلی آهسته ، دارد گوشت می برد . از صاحب مغازه پرسیده : این کیست ؟ قصاب جواب داده :اوه این صرفا یک جراح عراقی است که شغل ندارد و دارد شانسش را اینجا امتحان می کند . ...
در حقیقت بررسی تمام جوانبی که جنگها و تحریم هایی که عراق در آنها درگیر بوده است احتمالا یک کتابخانه کامل لازم دارد . تحریم های عراق و جنگ های آمریکا بر ضد عراق و حاکمیت مستبدش احتمالا شالوده جامعه عراق را برای مدتها از هم پاشانیده است. این که چقدر طول می کشد تا جامعه عراق بتواند خودش را بازیابد مشخص نیست . کتاب یادداشتهای بغداد نشان دهنده تاثیر تحریمها و بمبارانها بر فروپاشی جامعه نخبه عراق ، مهاجرت آنها و نابودی زیر ساختهای عراق است.